หน่วยที่ 3   เพิ่มพูนความรู้หนังสือ
                  3.1 หนังสือและส่วนต่างๆของหนังสือ
                  3.2 การดูแลระวังระษาหนังสือ

ส่วนประกอบตอนต้น 

1. ใบหุ้มปก (Book Jacket)                 

         เป็นแผ่นกระดาษที่หุ้มปกหนังสือไว้อีกชั้นหนึ่ง อาจมีสีสวยงามหรือมีภาพประกอบบางภาพซึ่งสอดคล้องกับเนื้อหาภายในเล่ม รวมถึงอาจมีข้อมูลที่สำคัญบางประการของหนังสือด้วย เช่นชื่อหนังสือชื่อผู้เขียน ประวัติโดยย่อของผู้เขียนตลอดจนบทวิจารณ์หนังสือเล่มนั้น ๆ

2. ปกนอก (Cover)
              เป็นส่วนที่ยึดให้หนังสือคงรูปทรงแข็งแรงทนทานหยิบใช้ได้สะดวกซึ่งอาจทำด้วยกระดาษอ่อน หรือ กระดาษแข็ง บางเล่มปกมีลวดลายสวยงาม ข้อมูล ที่มักปรากฏอยู่ ในส่วนของปกนอกนี้ได้แก่ ชื่อหนังสือชื่อผู้เขียน ชื่อสำนักพิมพ์ ปีที่พิมพ์ เป็นต้น

3. ใบยึดปก (End Papers)
              เป็นกระดาษที่มีความเหนียวทนทานด้านหนึ่งผนึกติดกับ ปกนอกเพื่อทำให้หนังสือแน่นหนาขึ้น อีกด้านหนึ่งผนึกติดเป็นแผ่นเดียวกับ ใบรองปก ในหนังสือบางเล่มส่วนนี้อาจมีข้อมูลที่เป็นประโยชน์ เช่น แผนที่ แผนภูมิ หรือตารางต่าง ๆ

4. ใบรองปก (Fly Leaves)
              อยู่ต่อจากใบยึดปก มีทั้งใบรองปกหน้าและปกหลัง ซึ่งส่วน ใหญ่มักเป็นกระดาษสีพื้นซึ่งไม่มีข้อความใด ๆ หนังสือปกอ่อนมักจะไม่มีใบรองปก

5. หน้าชื่อเรื่อง (Half Title Page)
               อยู่ต่อจากใบรองปกใน หน้านี้จะมีชื่อหนังสือปรากฏอยู่ในกรณีที่เป็นหนังสือชุดจะพบชื่อชุดหนังสือ ปรากฏอยู่ในหน้านี้ด้วย

6. หน้าปกใน (Title Page)
              เป็นส่วนสำคัญที่สุดที่จะให้รายละเอียดต่าง ๆเกี่ยวกับหนังสือเช่น ชื่อหนังสือ ชื่อเรื่องย่อย ชื่อผู้เขียน ผู้แปล ผู้รวบรวม บรรณาธิการ ผู้เขียนภาพประกอบ ครั้งที่พิมพ์ ปีที่พิมพ์ สำนักพิมพ์ สถานที่พิมพ์ ซึ่งเป็นรายละเอียดที่ใช้ในการจัดทำรายการทางบรรณานุกรมของหนังสือเล่มนั้น

7. หน้าลิขสิทธิ์ (Copyright Page)
              อยู่ด้านหลังของหน้าปกใน แสดงข้อมูลเกี่ยวกับลิขสิทธิ์ของหนังสือเล่มนั้น เช่น ผู้ถือลิขสิทธิ์ ครั้งที่จดลิขสิทธิ์ปีที่จดลิขสิทธิ์ เป็นต้น ในหนังสือบางเล่ม จะปรากฏเลข มาตรฐานสากลประจำหนังสือสากล(ISBN =International Standard Book Number)และเลขหมู่หนังสือไว้ด้วย

8. หน้าคำอุทิศ (Dedication Page)
              อยู่ต่อจากหน้าลิขสิทธิ์ เป็นข้อเขียนของผู้เขียน เพื่ออุทิศความดีหรือคุณค่าของหนังสือเล่มนั้นให้แก่บุคคลใดบุคคลหนึ่ง เช่น บุพการี อาจารย์ สามี ภรรยา บุตร ธิดา เป็นต้น

9. หน้าคำนำ (Preface)
              ในหน้านี้เป็นข้อความที่แจ้งให้ทราบถึงขอบเขตของหนังสือ วิธีรวบรวมและเรียบเรียง เหตุผลในการเขียนหนังสือเล่มนั้น  ตลอดจนบอกถึงลักษณะพิเศษของหนังสือวิธีใช้ รวมถึงการกล่าวขอบคุณผู้ที่ให้ความช่วยเหลือ ในการเขียนหรือจัดทำหนังสือนั้น สำหรับหนังสือภาษาไทยอาจใช้ “อารัมภบท” “คำชี้แจง” หรือ “คำปรารภ” แทนคำนำซึ่งผู้เขียนอาจเขียนเองหรือให้ผู้อื่นเขียนก็ได้ ก่อนที่ผู้อ่าน จะอ่านเนื้อหาภายในหนังสือควรอ่านคำนำด้วยเพื่อช่วยให้ ทราบถึงวัตถุประสงค์และข้อมูลสำคัญอื่น ๆ และได้รับ ประโยชน์จากหนังสืออย่างเต็มที่

10. หน้าประกาศคุณูปการ (Acknowledgement)
              ในหน้านี้จะกล่าวขอบคุณผู้ที่ให้ความช่วยเหลือในการเรียบเรียงหนังสือเล่มนั้น หนังสือบางเล่มอาจเรียกว่า “กิตติกรรมประกาศ” หรือบางเล่มอาจ ไม่ปรากฏหน้าดังกล่าวนี้เนื่องจากได้กล่าวไว้แล้วในหน้าคำนำ การกล่าวขอบคุณผู้ให้ความช่วยเหลือนี้ อาจเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน เพราะทำให้ทราบชื่อ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านต่าง ๆ ที่ได้รับการกล่าวถึง

11. หน้าสารบัญ (Table of Content)
              ในหน้านี้จะเป็นการลำดับหัวข้อเรื่องที่สำคัญของ หนังสือ ซึ่งอาจแบ่งเป็นภาค ตอน หรือบท พร้อมทั้ง ระบุหน้าที่เริ่มเรื่องนั้น ๆ ผู้อ่านจะได้เรื่องราวโดยสังเขป การเรียงลำดับเรื่อง และสามารถอ่านเรื่องราว ที่ต้องการ ได้อย่างรวดเร็ว

12. หน้าสารบัญภาพประกอบและสารบัญตาราง (Lisf of Illustration, List of Tables)
              หนังสือบางเล่มมีภาพประกอบหรือตารางเป็นจำนวนมาก และเป็นส่วนที่มีความสำคัญในเนื้อเรื่องจึงได้จัดทำรายการภาพประกอบหรือตารางพร้อมระบบเลขหน้าที่ปรากฏไว้ เพื่อความสะดวกใน การค้นหา

เอกสารเพิ่มเติม http://e20soi.blogspot.com/p/blog-page_85.html